NRC Handelsblad – Hans Beerekamp

KIRCHZARTEN, 25 NOV.-”Natuurlijk krijg ik nooit gelijk. De belangen die gemoeid zijn met de huidige interpretatie van Jezus’ leven zijn te groot. Veel mensen hebben me geadviseerd te zwijgen, omdat iedereen zich tegen me zou keren, maar had ik mijn ontdekkingen dan voor me moeten houden?” Francesco Carotta (60) heeft net in zijn woonkamer in het Zuid-Duitse Kirchzarten de belangrijkste taalkundige overeenkomsten tussen Jezus Christus en Julius Caesar op een flip-over geschreven: “Natuurlijk kun je er voor kiezen dit allemaal toeval te noemen, maar het is moeilijker om namen en plaatsen te vinden in beider geschiedenis die niet tot elkaar te herleiden zijn”.
Volgens Carotta, auteur van het boek “Was Jezus Caesar?”, is de verering van Divus Iulius, de vergoddelijkte Julius Caesar, op zeker moment opgegaan in de christelijke traditie, vooral door toedoen van keizer Constantijn, bedenker van ‘het Heilige Land’. De Caesarverering verdween precies op het moment dat het christendom verscheen. Jezus heeft wel degelijk bestaan, maar drie kwart eeuw eerder en op een andere plaats. Caesar/Christus is nooit in Jeruzalem geweest.
Het begon met computervertalingen. De Italiaanse linguïst Carotta, die al sinds 1970 in Duitsland woont, ontwikkelde en verkocht programma’s die automatisch teksten kunnen vertalen. Daar komen rare interpretatiefouten in voor, door misverstanden of verkeerd lezen. “Het vlees is zwak” wordt in een gastronomisch register al snel “de biefstuk is mals”. Zo moet het ook gegaan zijn bij het handmatig overschrijven van de evangeliën; Carotta trof allerlei verschillen aan, die hem deden denken aan een computervertaling in een verkeerd register. Hij is ervan overtuigd dat zo de verrader Brutus Iunius (Iounas in het Grieks) kon veranderen in Judas (Ioudas). Dat alle vrouwen rond Jezus - op een na - Maria heetten komt volgens Carotta doordat Caesar omringd was door louter Julia’s: de belangrijkste, zijn tante Julia, was getrouwd met Marius.
De volgende stap was het ontdekken van de overeenkomst tussen de paasliturgie en de uitvaart van Caesar. Op de derde dag na zijn dood herrees Caesar uit het vuur (”het Latijnse cremo betekent verbranden, het Griekse kremo kruisigen of ophangen”) en hij zou ook ten hemel zijn gevaren. In Spanje is Carotta zeer oude, nog onbezoedelde paasrituelen uit de Semana Santa gaan observeren, om de overeenkomst te onderzoeken met wat bekend is van de opstanding van Divus Iulius. De beelden werden vastgelegd voor een documentaire van Jan van Friesland, voormalig eindredacteur van Buitenhof en Het geluk van Nederland.
Volgens Carotta was JC geen vredesapostel, maar een man van de wapenen. Het Latijnse ‘obsessus’ kan zowel ‘bezet’ als ‘bezeten’ betekenen, en het is logisch als de auteur van De Bello Gallico ook zou hebben gezegd: “Ik ben niet gekomen om vrede te brengen, maar het zwaard” (Matt. 10:34). In deze opvatting is religie dus ook bij uitstek een staatsaangelegenheid.
Bij de verschijning in 2002 van de Nederlandse vertaling van Carotta’s boek liepen de gemoederen hoog op. Sommigen verdedigden meer of minder zijn theorie als een interessante visie, bij voorbeeld de filosofen Paul Cliteur en Andreas Kinneging en historicus Thomas von der Dunk. Anderen verwierpen de theorie als klinkklare onzin, classicus Anton van Hooff noemde Carotta een fantast en een charlatan.
Als hij gelijk heeft, dan zou Jezus dus geen jood zijn geweest, maar een Italiaan? Carotta: “Nee, Italianen zijn een uitvinding uit de 19de eeuw, Julius Caesar was een Romein.” En moeten we ook de conclusie trekken dat de zoon van God een menselijke uitvinding is? Carotta: “Ja en nee. Caesar was een mens, vergoddelijkt door de mensen, door het volk. Veel keizers hebben het ook geprobeerd en dat is ze niet gelukt. Die vergoddelijking heeft iets anders van Caesar gemaakt, zoals je ook niet kunt zeggen dat een vlinder hetzelfde is als een rups”.
Carotta heeft nog meer pijlen op zijn boog. Hij is ervan overtuigd dat Pompeius, wiens hoofd Caesar werd aangeboden, Johannes de Doper was, dat geschiedschrijver Flavius Josephus dezelfde was als Paulus en dat het motief van de Pietà niets anders zou zijn dan de verbeelding van de droom van Caesars vrouw Calpurnia, die het bloed van haar man in haar schoot ontving. Ons kerstfeest stamt af van de geboortelegende van keizer Augustus. Ook denkt Carotta dat Dan Brown, auteur van The Da Vinci Code, zijn volgende bestseller wel eens op de identificatie van Jezus met Caesar zou kunnen baseren: “Brown had gelijk met Maria Magdalena, hij heeft alleen niet begrepen dat ze eigenlijk Cleopatra was.”
Het is de vraag of Carotta daar veel beter van zou worden. Hij heeft zijn vorige beroep van uitgever opgegeven en kan nauwelijks leven van de opbrengst van zijn eigen boeken. Ook het volgende project is idealistisch, en gebaseerd op de betekenis van de Romeinen voor onze wereld: “Plinius stelde dat de Romeinen de kakofonie hebben beëindigd, door van Latijn de wereldtaal te maken. Nu lijkt het Engels dat te zijn, maar voor sprekers van Romaanse talen, die maar zes klinkers kennen, is die taal met wel vierentwintig klinkers gewoon niet goed uit te spreken”. Carotta laat een voorbeeld horen op de internetsite You Tube, hoe een Italiaan worstelt met woorden als fork en sheet, die zo een heel andere betekenis krijgen.
Francesco Carotta wil een nieuwe universele Europese taal ontwikkelen, gebaseerd op het Vreemde Woordenboek, waarin veel talen nagenoeg dezelfde woorden vermelden. De meeste hebben een Latijnse of Griekse oorsprong, maar er zitten ook Arabische begrippen tussen, zoals ‘alcohol’. Het zal erom spannen welk van zijn twee ideeën het eerst algemeen erkend zal worden.

—————————

Brief Thomas von der Dunk, NRC Handelsblad 9/10-12-2006 (fragmente):

Als een verbeten Don Quichot keert de Nijmeegse classicus Anton van Hooff zich sinds enige jaren tegen iedereen die bereid is minstens naar de gewaagde theorieën van de Italiaanse linguïst Francesco Carotta over de relatie Jezus Christus - Julius Caesar te luisteren. En opnieuw per ingezonden brief op 2 december.
(...) Tijdens een avond onder mijn leiding weigerde hij Carotta aan te horen en liep boos weg. Zijn monotoon herhaalde vergelijkingen met von Däniken en Velikovsky gaat daarbij mank. Deze heren namen namelijk de wonderen uit de bijbel letterlijk, en trachtten die met natuurrampen van kosmische proporties te verklaren. Carotta doet precies het omgekeerde: hij voert  het voorkomen van allerlei natuurkundige onwaarschijnlijkheden in het Nieuwe Testament terug op vertaalfouten en dubbelzinnige formuleringen.
(...) ...als verklaringsmodel lijkt mij dit als nuchter historicus veel waarschijnlijker dan wat  von Däniken heeft gefabriceerd. Dat zou ook van Hooff moeten aanspreken. Tenzij deze belijdende atheïst natuurlijk oprecht gelooft dat Jezus over het water liep.

Leserbrief Thomas von der Dunk, NRC Handelsblad 9./10.12.2006 (Auszüge):

Wie ein verbissener Don Quijote wendet sich der Neimegener Althistoriker Anton van Hooff seit einigen Jahren gegen jeden, der bereit ist, den gewagten Theorien vom italienischen Linguisten Francesco Carotta über das Verhältnis Jesu Christus-Julius Caesar wenigstens zuzuhören. Und erneut per Leserbrief vom 2. Dezember.
(...) Während eines von mir geleiteten Abends weigerte er sich Carotta anzuhören und lief bös weg. Sein monoton wiederholter Vergleich mit von Däniken und Velikovsky hinkt. Diese Herren nehmen nämlich die Wunder aus der Bibel wörtlich, und versuchen sie mit Naturkatastrophen von kosmischen Ausmaßen zu erklären. Carotta tut exakt das Gegenteil: Er führt das Vorkommen von allerlei naturwissenschaftlichen Unwahrscheinlichkeiten im Neuen Testament zurück auf Übersetzungsfehler und zweideutige Formulierungen.
(...) Als Erklärungsmodell scheint mir dies als nüchterner Historiker viel wahrscheinlicher als was von Däniken fabriziert hat. Dies müßte auch van Hooff ansprechen. Es sei denn natürlich dieser bekennender Atheist glaubt tatsächlich, daß Jesus über das Wasser lief.

2 februari 2007: De meest gelezen post van dit weblog is tot nu toe ‘Jezus was een Romein’, waarin Francesco Carotta stelt dat Jezus Christus in feite Julius Caesar was die zijn aanhangers door een reeks misverstanden naar Palestina hebben verhuisd. De apostel Paulus was volgens Carotta eigenlijk geschiedschrijver Flavius Josephus. Wij dachten dat die theorie weinig bijval zou ondervinden, maar het tegendeel blijkt het geval. Ook Carotta’s suggestie om van het Latijn de Europese lingua franca te maken hebben we in de praktijk zien brengen, en wel door de Vlach: een door heel Europa verspreid bergvolk dat een mengeling van Latijn en locale talen spreekt.