Leeuwarder Courant – Wim Schrijver

Vier jaar heeft Jan van Friesland gewerkt aan een documentaire over de ‘ware Christus’, oftewel Julius Caesar. Gisteren was de première, bijgewoond door tientallen leerlingen van het Piter Jelles Gymnasium uit Leeuwarden.

‘Was Jezus Caesar?’, luidde de intrigerende titel van de vijf jaar geleden verschenen Nederlandse vertaling van een boek van de Italiaans-Duitse taalkundige Francesco Carotta. Met een reeks al dan niet opvallende overeenkomsten betoogde Carotta dat het antwoord op de titel van het boek een volmondig ‘ja’ moest zijn.
De programmamaker Jan van Friesland, die met zijn naam duidelijk maakt dat hij Fries van origine is (hij heette eerst Jan Nagel), toonde zich in 2004 in een interview in deze krant razend enthousiast over Carotta’s theorie. Van Friesland had besloten er een documentaire over te maken, ‘Het evangelie van Caesar’, die gisteren in Utrecht voor het eerst getoond werd.
Van Friesland heeft twee uur nodig om de bewijsvoering van Carotta goed neer te zetten. Wat zoal overeenkomsten zijn tussen de ene JC en de andere? Beiden werden ze bij leven zoon van God genoemd, beiden werden ze ervan beschuldigd koning te willen worden, beiden werden verraden. ,,Frappant’’, klinkt de stem van Van Friesland.
Bij Jezus was de streek Galilea van belang, bij Julius Gallië, in beide gevallen is er iemand die zijn handen in onschuld wast: Pilatus en Lepidus. Ook Caesar werd gekruisigd. Tenminste, een wassen afbeelding van hem werd kort na zijn dood door Rome rond gedragen – overeind gehouden en omhoog gestoken op een soort kruis.
Behalve Carotta komt ook uitgebreid de Spaanse priester Pedro Garcia González aan het woord, die net zo overtuigd is van de theorie. Aan het einde staan ze samen op het Forum Romanum op de plek waar Caesar zou zijn gecremeerd. Pater Pedro brandt er een waxinelichtje. ,,Dit is het centrum van het christendom.’’
In de film komt ook de classicus Gerard Janssen voorbij, docent aan het Piter Jelles Gymnasium in Leeuwarden. ,,Ik probeer deze theorie aannemelijk te maken voor de leerlingen’’, aldus Janssen voor een klas leerlingen die voor de opnamen op – nota bene – Goede Vrijdag (waarop Jezus kruisiging wordt herdacht) bij elkaar zitten.
Er klinken weinig tegengeluiden in de documentaire. Er is een priester die tegen Carotta over diens theorie zegt: ,,Je moet wel een sterk geloof hebben.’’ En een van de leerlingen van Janssen, Rutger David Steever (klas 5), is kritisch. Hij vindt dat er wel erg gegoocheld wordt met overeenkomsten in namen. ,,Zo kun je alles wel over elkaar heen leggen.’’
Na afloop is Steever teleurgesteld. De film is ,,veel te eenzijdig’’. Hij krijgt bijval van Maarten den Hertog en Roelf Brinkman uit klas 6. ,,De documentaire was sterker geworden als ook de tegenargumenten aan de orde waren gekomen’’, aldus Brinkman. Den Hertog: ,,Nu weet je niet of deze theorie overtuigend weerlegd kan worden.’’

Van Friesland hoopt dat ‘Het evangelie van Caesar’ ertoe zal leiden dat religie ,,wordt teruggebracht tot de feiten’’. Dat zal volgens hem voor de nodige ontspanning zorgen. Carotta stemt daarmee in: ,,Ik val het geloof niet aan.’’
Janssen: ,,Het belangrijkste is als mensen gaan zien dat Julius Caesar niet de dictator was, maar een boodschap had van groot belang: van barmhartigheid en het liefhebben van je vijanden, die je de andere wang moet toekeren. Hij is juist door die mensen vermoord en dat heeft de massa in beweging gebracht. Dat was het begin van de socialistische idee die in het christendom is voortgezet.’’

_____________________________________________