ANP

RIJSWIJK (ANP) - De evangeliën zijn niets anders dan de joodse versie van de biografie van de Romeinse keizer Julius Caesar. Jezus heeft waarschijnlijk nooit bestaan, maar is een variant op Divus Julius, de in het Romeinse Rijk alom vereerde goddelijke gestalte van Caesar.
Die boude stelling poneert de Italiaanse filosoof en taalkundige Francesco Carotta in zijn boek ‘Was Jezus Caesar?’, dat in november in Nederlandse vertaling verschijnt. Carotta wijst daarin op verbluffende overeenkomsten tussen de levensbeschrijvingen van Caesar en de evangeliën.
De Jezus-cultus is volgens Carotta na de joodse opstand tegen het Romeinse bewind (neergeslagen in 70) ontwikkeld als variant op de verering van Divus Julius. Op die manier heeft het levensverhaal van de fictieve Jezus, gemodelleerd naar de biografie van Caesar, met de nodige vervormingen en overschrijf- en vertaalfouten gestalte gekregen in de vier evangeliën.
Van begin tot eind vertonen de biografieën van Caesar en Jezus opvallende gelijkenis, stelt Carotta. Beiden begonnen hun carrière in het noorden: Caesar in Gallië, Jezus in Galilea. Beiden nemen het op voor het gewone volk en botsen met de autoriteiten: Caesar met de senaat, Jezus met het sanhedrin.
De militaire zeges van Caesar vinden hun pendant in de wonderen van Jezus. Wat Cleopatra voor Caesar is, is Maria Magdalena voor Jezus. Beiden worden verraden (Caesar door Brutus, Jezus door Judas) en vermoord in de stad waar zij aanvankelijk triomfeerden (Rome respectievelijk Jeruzalem). Beiden worden na hun dood vergoddelijkt. Ook wijst Carotta erop dat alle bekende uitspraken van Caesar vrijwel gelijkluidend in de evangeliën terug te vinden zijn.
Verder stelt Carotta dat Jezus niet is gekruisigd. Het lijdensverhaal in Marcus, het oudste evangelie, is geënt op het levenseinde van Caesar. Het feit dat Jezus volgens het verhaal na zijn gevangenneming niet meer gesproken heeft, wijst er volgens hem op dat hij bij zijn arrestatie is vermoord. Net als Caesar onderging Jezus vervolgens een postuum proces, beweert de auteur.
Het Griekse woord in Marcus dat als kruisigen wordt vertaald, betekent letterlijk het opstellen van latten en palen. In dit verband is sprake van het opstapelen van hout rond de dode voor een brandstapel, naar analogie van Caesars crematie, stelt Carotta.
Dr. J.W. van Henten, hoogleraar Nieuwe Testament aan de Universiteit van Amsterdam, sluit in een voorlopige reactie niet uit dat Marcus beïnvloed is door de verhalen over Caesar. Maar dat wil nog niet zeggen dat Jezus een verzonnen figuur is. De historische aanwijzingen voor het bestaan van Jezus zijn sterker dan die voor het bestaan van veel figuren uit de Oudheid, aldus Van Henten, die Carotta’s boek nog niet heeft gelezen.

—————————

NOTA BENE: Ein freundlicher, informativer und inhaltlich korrekter Bericht. Zur Vermeidung von Mißverständnissen, die zu einer ablenkenden Diskussion führen können, sei auf folgendes hingewiesen:

Wir sagen nicht: „Jesus ist eine nach Caesar erdichtete Figur“ – sondern: „Jesus ist Divus Julius, so wie er sich in der Geschichte und im Tradierungsprozeß verwandelte.“ Auch sind die Evangelien nach unserem Ergebnis nicht „die jüdische Variante der Biographie von Caesar,“ sondern „die flavische Variante der Geschichte des Divus Julius, so wie sie unter den Flaviern nach dem jüdischen Krieg sich verformte.“

Wir können uns vorstellen, daß mancher Leser an eine Richtigstellung Interesse hätte – so zum Beispiel Dr. J.W. van Henten, der ja nicht ausschließt, daß Markus durch den Bericht über Caesar beeinflußt worden ist, aber daran festhält, daß Jesus eine historische Gestalt war. Mit Recht, würden wir sagen, nur daß der historische Jesus eben als Divus Julius lebte. Er wurde nicht erfunden, sondern lediglich delokalisiert. Es ist nicht ganz dasselbe.
Jesus ist kein Plagiat des Divus Julius, sondern dieselbe, lediglich anders wahrgenommene Gestalt, die wanderte und wandelte.